Bộ luật Hình sự (Luật số 100/2015/QH13) ban hành ngày 27/11/2015, được sửa đổi bổ sung bởi Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự 2017 (Luật số 12/2017/QH14), thay thế cho Bộ luật Hình sự năm 2003. Bộ luật gồm 26 Chương, 426 Điều, với nhiều nội dung quy định về nguyên tắc xử lý, phân loại tội phạm, không tố giác tội phạm và thời hiệu thi hành án đối với một số loại tội phạm.
Bộ luật Hình sự (Luật số 101/2015/QH13) ban hành ngày 27/11/2015, được sửa đổi bổ sung bởi Luật số 99/2025/QH15), thay thế cho Bộ luật Hình sự năm 2003. Bộ luật gồm 36 Chương, 510 Điều, với nhiều nội dung quy định trình tự, thủ tục giải quyết vụ án hình sự, từ khi tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm cho đến khi bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật được thi hành.
Nghị định số 19/2018/NĐ-CP được Chính phủ ban hành vào ngày 02 tháng 02 năm 2018. Đây là văn bản pháp luật quan trọng, quy định chi tiết về việc tính tổng khối lượng hoặc thể tích chất ma túy tại một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015.
Nghị định số 19/2018/NĐ-CP được Chính phủ ban hành vào ngày 02 tháng 02 năm 2018. Đây là văn bản pháp luật quan trọng, quy định chi tiết về việc tính tổng khối lượng hoặc thể tích chất ma túy tại một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015.
Nghị định số 37/2018/NĐ-CP được ban hành ngày 10 tháng 3 năm 2018, là văn bản quy định chi tiết việc thi hành các biện pháp giám sát, giáo dục người dưới 18 tuổi phạm tội nhưng được miễn trách nhiệm hình sự.
Nghị định này xác định rõ nguyên tắc, trình tự, thủ tục và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các biện pháp này. Mục tiêu chính là tạo điều kiện cho người dưới 18 tuổi được giáo dục, rèn luyện để tái hòa nhập cộng đồng và trở thành công dân có ích, đồng thời phòng ngừa tái phạm.
Nghị quyết số 01/2016/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 30 tháng 6 năm 2016.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn áp dụng một số quy định tại khoản 3, Điều 7 của Bộ luật Hình sự năm 2015. Cụ thể, Nghị quyết tập trung vào việc áp dụng các quy định có lợi cho người phạm tội, đặc biệt trong trường hợp Bộ luật Hình sự năm 2015 đã bãi bỏ một hình phạt (ví dụ: hình phạt tử hình) hoặc có sự thay đổi về hình phạt đối với một số tội danh so với Bộ luật Hình sự trước đó. Mục đích của Nghị quyết là nhằm đảm bảo việc xét xử được thống nhất và chính xác, tuân thủ nguyên tắc "có lợi cho người phạm tội" khi áp dụng các văn bản pháp luật về hình sự.
Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 24 tháng 4 năm 2018.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn việc áp dụng Điều 66 và Điều 106 của Bộ luật Hình sự về tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Mục đích của Nghị quyết là nhằm thống nhất việc áp dụng pháp luật trong việc xét và quyết định cho phép người phạm tội được tha tù trước thời hạn có điều kiện, đảm bảo tính chặt chẽ, công bằng và đúng đắn, góp phần khuyến khích người bị kết án cải tạo tốt để sớm được tái hòa nhập cộng đồng
Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 15 tháng 5 năm 2018.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn áp dụng Điều 65 của Bộ luật Hình sự về án treo.
Mục đích của Nghị quyết là nhằm thống nhất việc áp dụng các quy định về án treo, đảm bảo tính chặt chẽ, công bằng và đúng đắn khi quyết định cho người phạm tội được hưởng án treo. Nghị quyết cũng quy định rõ các điều kiện, tiêu chí và thủ tục để Tòa án xem xét, quyết định cho bị cáo được hưởng án treo, góp phần khuyến khích người bị kết án cải tạo tốt, giáo dục họ trở thành người có ích cho xã hội mà không cần phải chấp hành hình phạt tù tại trại giam.
Nghị quyết số 02/2019/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 11 tháng 01 năm 2019.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự về tội mua bán người và mua bán người dưới 16 tuổi (Điều 150 và Điều 151 của Bộ luật Hình sự năm 2015).
Nghị quyết này làm rõ các tình tiết định tội, định khung hình phạt và hướng dẫn cách thức truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi liên quan đến tội mua bán người, góp phần đảm bảo sự thống nhất và chính xác trong việc xét xử các vụ án liên quan, bảo vệ quyền con người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.
Nghị quyết số 03/2019/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 24 tháng 5 năm 2019.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn áp dụng Điều 324 của Bộ luật Hình sự về tội rửa tiền. Nghị quyết giải thích cụ thể các khái niệm, thuật ngữ liên quan đến tội rửa tiền, bao gồm:
"Tiền" và "tài sản" do phạm tội mà có.
"Biết hay có cơ sở để biết" là do người khác phạm tội mà có.
Trách nhiệm của pháp nhân thương mại trong việc thực hiện hành vi rửa tiền.
Mục đích của Nghị quyết là nhằm thống nhất cách hiểu và áp dụng pháp luật trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử tội rửa tiền, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm rửa tiền tại Việt Nam.
Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 15 tháng 8 năm 2019.
Nội dung chính của Nghị quyết là hướng dẫn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự về các tội danh liên quan đến bảo hiểm, bao gồm:
Điều 214: Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.
Điều 215: Tội gian lận bảo hiểm y tế.
Điều 216: Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.
Nghị quyết ra đời nhằm mục đích giải quyết những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn xét xử, đảm bảo việc áp dụng pháp luật một cách thống nhất, chính xác, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động và quỹ bảo hiểm.
Nghị quyết số 06/2019/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 1 tháng 10 năm 2019.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn áp dụng một số quy định tại các điều 141, 142, 143, 144, 145, 146 và 147 của Bộ luật Hình sự. Đặc biệt, Nghị quyết tập trung vào việc xét xử các vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi.
Mục đích của Nghị quyết là nhằm giải quyết những vướng mắc trong thực tiễn xét xử, đảm bảo việc áp dụng pháp luật được thống nhất và hiệu quả, từ đó góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em, phòng chống và xử lý nghiêm minh các tội phạm xâm hại tình dục.
Nghị quyết số 01/2021/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 21 tháng 12 năm 2021.
Nội dung chính của Nghị quyết là hướng dẫn áp dụng Điều 201 của Bộ luật Hình sự về tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự.
Nghị quyết này làm rõ các khái niệm, tình tiết định khung hình phạt và cách xác định hành vi phạm tội, bao gồm:
"Lãi suất gấp 05 lần trở lên": Hướng dẫn cách tính lãi suất để xác định hành vi cho vay nặng lãi.
"Thu lợi bất chính": Hướng dẫn cách xác định số tiền thu lợi bất chính để làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự.
Mục đích của Nghị quyết là nhằm thống nhất việc áp dụng pháp luật, đảm bảo việc xử lý tội cho vay nặng lãi được đúng người, đúng tội, góp phần phòng chống tội phạm tín dụng đen trong xã hội.
Nghị quyết số 03/2022/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 24 tháng 6 năm 2022.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự về các tội liên quan đến vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ. Cụ thể, Nghị quyết làm rõ việc áp dụng các điều khoản từ Điều 304 đến Điều 308 của Bộ luật Hình sự, bao gồm các tội danh như:
Chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.
Làm, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ.
Vi phạm quy định về quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.
Mục đích của Nghị quyết là nhằm thống nhất và làm cơ sở cho các cơ quan tố tụng áp dụng đúng, đầy đủ các quy định của pháp luật trong việc xét xử các vụ án liên quan đến các tội danh này.2015.
Nghị quyết số 02/2024/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 24 tháng 5 năm 2024.
Nghị quyết này có nội dung chính là hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Điều 313 của Bộ luật Hình sự về tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy.
Mục đích của văn bản là để các cơ quan tiến hành tố tụng (Tòa án, Viện kiểm sát, Công an) có cơ sở pháp lý thống nhất trong việc xử lý các vụ án liên quan đến vi phạm phòng cháy, chữa cháy, từ đó đảm bảo việc xét xử được chính xác và công bằng hơn.
Nghị quyết số 03/2024/NQ-HĐTP được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành vào ngày 10 tháng 6 năm 2024.
Nội dung chính của Nghị quyết này là hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về thời hiệu thi hành bản án, miễn chấp hành hình phạt, giảm mức hình phạt đã tuyên, hoãn chấp hành hình phạt tù và tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù.
Mục đích của Nghị quyết là nhằm thống nhất việc áp dụng pháp luật trong việc xét và quyết định các trường hợp này, đảm bảo tính chặt chẽ, công bằng và đúng đắn. Nghị quyết này cũng giải thích các thuật ngữ pháp lý liên quan để các cơ quan tố tụng áp dụng một cách chính xác.